Προσδιορισμός ασφαλιστικών εισφορών σε περιπτώσεις παράλληλης απασχόλησης

 

Δημοσιεύτηκε σήμερα στο ΦΕΚ Β΄1087/22.3.2021 η Υ.Α. Δ15/Ε΄/10706/423/2021 με τίτλο «Διαδικασία προσδιορισμού και εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών παράλληλης απασχόλησης του e-ΕΦΚΑ».

Θα πρέπει να σημειωθεί η μεγάλη καθυστέρηση στην έκδοση της Υπουργικής Απόφασης αυτής, που είχε σαν συνέπεια την αντίστοιχη καθυστέρηση στην έκδοση ειδοποιητηρίων σε περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης για όλο το 2020 και τους πρώτους μήνες του 2021, ενώ δεν έλλειψαν και τα λάθη στον εντοπισμό των περιπτώσεων ύπαρξης παράλληλης ασφάλισης. Παράλληλα λάθη υπήρξαν και κατά την επιλογή Α.Κ. για το 2021, αφού πολλοί παράλληλα ασφαλισμένοι έλαβαν ειδοποιητήρια ως απλοί αυτοαπασχολούμενοι, παρόλο που είχαν από πέρσι δηλώσει την παράλληλη ασφάλιση, ενώ κατά τις εγκύκλιες οδηγίες του e-ΕΦΚΑ, όσοι δεν επιθυμούσαν να αλλάξουν την περσινή δήλωση, απλά δεν έκαναν κάτι. Ακόμη κι εγώ που είμαι παράλληλα ασφαλισμένος, παρότι δεν έχει εκδοθεί ειδοποιητήριο 2021, βλέπω αναληθώς στην καρτέλα μου ότι επέλεξα ασφαλιστική κατηγορία με μήνυμα: «Η υποβολή της αίτησής σας ολοκληρώθηκε επιτυχώς και έλαβε αριθμό συστήματος ........ 31/01/2021. Έχετε επιλέξει την 2η ασφαλιστική κατηγορία για την Κύρια Ασφάλιση και έχετε δηλώσει ότι απασχολείστε παράλληλα ως μισθωτός.....». Αν ήθελε ο e-ΕΦΚΑ να είναι ακριβής, θα έπρεπε να αναγράφει: «Λόγω μη υποβολής αιτήσεως, το σύστημα διατήρησε την προηγούμενη επιλογή σας ήτοι ................». Αντίστοιχα κάποια ασφαλισμένοι βλέπουν ότι έχουν επιλέξει 2^η α.κ. χωρίς να δηλώσουν παράλληλη μισθωτή απασχόληση, ενώ δεν επενέβησαν καν στο σύστημα. Άπαντα τα ανωτέρω λάθη έχουν επισημανθεί στις υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ και αναμένουμε τη διόρθωσή τους.

Ήμουν από τους πρώτους που είχα επισημάνει ήδη από τις αρχές του 2017 την έλλειψη επικοινωνίας (σε πραγματικό χρόνο) των συστημάτων του e-ΕΦΚΑ. Οι δύο μεγαλύτερες πλατφόρμες με τις εισφορές των ασφαλισμένων (εισφορών μη μισθωτών και αναλυτικών περιοδικών δηλώσεων) δεν επικοινωνούν και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, ώστε να εξάγεται κάθε φορά η ορθή μηνιαία εισφορά σε περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης – πολλαπλής απασχόλησης. Επίσης έγκαιρα είχα δώσει οδηγίες για την επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας σε περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης, οι οποίες δικαιώνονται από την Υπουργική Απόφαση.

Μέσα σ’αυτή τη δύσκολη κατάσταση υπηρεσίες και ασφαλισμένοι δεν μπορούν να εξάγουν ορθές ασφαλιστικές εισφορές σε πιο πολύπλοκες περιπτώσεις, ενώ πολλές φορές υπάρχουν έριδες, ενστάσεις και διαμαρτυρίες ασφαλισμένων, ενώ το έργο δικηγόρων και λογιστών γίνεται πολύ δύσκολο.

Τελικά  εκδόθηκε η εν λόγω Υπουργική Απόφαση που ήρθε να λύσει τα όποια προβλήματα εξειδικεύοντας όσα ορίζονται στο άρθρο 36 του ν.4387/2016.

Ας δούμε τα κυριότερα σημεία:

Ποιους αφορά:

Όσους ασκούν παράλληλα πολλαπλές μη μισθωτές δραστηριότητες [πχ. μηχανικός που ασκεί ως αυτοαπασχόλουμενος το επάγγελμα του μηχανικού εγγεγραμμένου στο ΤΕΕ (ασφάλιση τ.ΤΣΜΕΔΕ και διατηρεί επιχείρηση – κατάστημα πώλησης (ασφάλιση τ.ΟΑΕΕ)].

Όσους ασκούν παράλληλα πολλαπλές μη μισθωτές και μισθωτές δραστηριότητες [πχ. έμμισθος δικηγόρος, ο οποίος παράλληλα ασκεί και ελεύθερη δικηγορία].  

Σημειώνεται ότι ως μισθωτή θεωρείται και η απασχόληση κατά το άρθρο 39 παρ.9 του ν.4387/2016 (τα λεγόμενα μπλοκάκια) καθώς η παροχή υπηρεσιών με τ.π.υ. στο φυσικό ή νομικό πρόσωπο στο οποίο παρέχουν μισθωτή εργασία.

Τι εισφορά πληρώνεται κατά περίπτωση:

1.       Σε περίπτωση άσκησης πολλαπλών μη μισθωτών δραστηριοτήτων, ο ασφαλισμένος οφείλει να καταβάλει μία εισφορά, η οποία αντιστοιχεί στην κατά το άρθρο 36 του ν.4387/2016 ελάχιστη εισφορά επί παράλληλης άσκησης πολλαπλών μη-μισθωτών δραστηριοτήτων ή στην επιλεγείσα από τον ίδιο ασφαλιστική κατηγορία, εφόσον η τελευταία είναι μεγαλύτερη.  

Παράδειγμα: μηχανικός που ασκεί ως αυτοαπασχόλουμενος το επάγγελμα του μηχανικού εγγεγραμμένου στο ΤΕΕ (ασφάλιση τ.ΤΣΜΕΔΕ και διατηρεί επιχείρηση – κατάστημα πώλησης (ασφάλιση τ.ΟΑΕΕ), θα καταβάλει μία εισφορά, ήτοι την επιλεγείσα ή σε περίπτωση μη επιλογής την ελάχιστη εισφορά. Αν δεν έχει επιλέξει, ή έχει επιλέξει την κατώτατη Α.Κ. θα λάβει ένα ειδοποιητήριο 288 ευρώ (ήτοι 155 κύρια σύνταξη + 55 υγεία + 42 επικουρική +26 πρόνοια + 10 ΟΑΕΔ).

2.       Σε περίπτωση άσκησης πολλαπλής μη μισθωτής και μισθωτής δραστηριότητας οφείλεται το σύνολο της εισφοράς από μισθωτές δραστηριότητες και τυχόν προκύπτουσα διαφορά για την κάλυψη της ελάχιστης επί παράλληλης ή επιλεγείσας εισφοράς για τη μη-μισθωτή δραστηριότητα, εφόσον η τελευταία είναι μεγαλύτερη

Παραδείγματα:

α) Έμμισθος δικηγόρος, ο οποίος παράλληλα ασκεί και ελεύθερη δικηγορία, έχει αποδοχές 2.000 ευρώ και έχει επιλέξει την ανώτατη ασφαλιστική κατηγορία, ήτοι συνολική εισφορά 566 ευρώ και για επικουρική ασφάλιση και πρόνοια (εφάπαξ) με δήλωση στον εντολέα του την 1^η α.κ. κατηγορία, ήτοι 42 ευρώ και 26 ευρώ αντίστοιχα. Θα έχει κρατήσεις επί της αντιμισθίας του [Εντολέας 2.000 Χ 17,88%  (ήτοι 13,33% κύρια σύνταξη + 4,55% υγεία) και επιπλέον 42 ευρώ  Χ ½ = 21 ευρώ για επικουρική και 26 ευρώ Χ ½ για πρόνοια = 13 ευρώ και Δικηγόρος 2.000 Χ 9,22% (ήτοι 6,67% κύρια σύνταξη + 2,55% υγεία) και επιπλέον 42 ευρώ  Χ ½ = 21 ευρώ για επικουρική και 26 ευρώ Χ ½ για πρόνοια = 13 ευρώ. Παράλληλα για τη μη μισθωτή απασχόληση θα λάβει ένα ειδοποιητήριο 110 ευρώ, το οποίο αναλύεται ως εξής: Επιλεγείσα ασφαλιστική κατηγορία 6^η, ήτοι 566 ευρώ (500 κύρια σύνταξη + 66 υγεία), με δεδομένο ότι με τις κρατήσεις (εντολέα και δικηγόρου) επί της αντιμισθίας υπερκαλύπτει την εισφορά υγείας, θα καταβάλει μόνο τη διαφορά για κύρια σύνταξη (ήτοι 2.000 Χ 20% = 400 ευρώ κρατήσεις για κύρια σύνταξη επί της αντιμισθίας, συνεπώς οφείλεται η διαφορά μέχρι τα 500 ευρώ της επιλεγείσας α.κ. πλέον των 10 ευρώ για ΟΑΕΔ, ενώ έχει καλύψει την υποχρέωση εισφοράς επικουρικής και πρόνοιας με την κράτηση στην αντιμισθία.

β) Μηχανικός με αποδοχές 1500 ευρώ, ο οποίος ασκεί και ελεύθερο επάγγελμα και έχει επιλέξει την 2^η α.κ. ήτοι συνολική εισφορά 252 ευρώ (186 κύρια σύνταξη + 66 υγεία) και 1^η α.κ. για επικουρική σύνταξη και πρόνοια, ήτοι 42 ευρώ και 26 αντίστοιχα. Θα έχει κρατήσεις επί του μισθού του (χωρίς υπολογισμό συνεισπραττομένων) [εργοδότης 1500 Χ 17,88 και επιπλέον 42 Χ ½ =21 ευρώ για επικουρική και μηχανικός 1.500 Χ 9,22% και επιπλέον 42 ευρώ  Χ ½ = 21 ευρώ για επικουρική και 26 ευρώ για πρόνοια]. Παράλληλα για τη μη μισθωτή απασχόληση θα λάβει ειδοποιητήριο 10 ευρώ (μόνο εισφορά υπέρ ΟΑΕΔ) και μηδενικό για τις λοιπές εισφορές, αφού η εισφορά που έχει παρακρατηθεί από το μισθό υπερβαίνει το ποσόν της 2^ης α.κ., ήτοι 1500 Χ 20% = 300 ευρώ (υψηλότερο των 186 ευρώ), ενώ έχει καλύψει την υποχρέωση εισφοράς επικουρικής και πρόνοιας με την κράτηση στην αντιμισθία.

Ανακεφαλαιώνοντας οι έμμισθοι ασφαλισμένοι καταβάλλουν μέσω των αποδοχών τους τις εισφορές που αναλογούν σ’αυτές, ενώ είναι πιθανόν να κληθούν να καταβάλουν και ειδοποιητήριο ΕΦΚΑ, μόνο αν οι κρατήσεις εργοδότη-εργαζομένου δεν καλύπτουν ή υπερκαλύπτουν τις εισφορές της επιλεγείσας α.κ. για κύρια σύνταξη. Σε περίπτωση που οι κρατήσεις για κύρια σύνταξη υπερκαλύπτουν τα ποσά της επιλεγείσας α.κ., το υπερβάλλον ποσόν χρησιμοποιείται για προσαύξηση της σύνταξης, ήτοι ως μισθωτός έχει ως συντάξιμες αποδοχές, αυτές επί των οποίων γίνονται κρατήσεις (άρθρο 28 ν.4387/2016). Η μόνη περίπτωση να είναι διαφορετικές οι συντάξιμες αποδοχές από το μισθό, είναι σε περίπτωση επιλογής ανώτερης α.κ. (1^ο παράδειγμα), όπου εκεί ο έμμισθος δικηγόρος καταβάλλοντας εξ ιδίων τα 100 ευρώ της διαφοράς στο ειδοποιητήριο, έχει συντάξιμες αποδοχές 2.500 ευρώ (έναντι των 2.000 ευρώ της αντιμισθίας του).

Πως προσδιορίζεται η εισφορά:

Για τον προσδιορισμό της εισφοράς λαμβάνονται υπόψη στοιχεία από τις Αναλυτικές Περιοδικές Δηλώσεις τα οποία στη συνέχεια συγκρίνονται, με τις οφειλόμενες εισφορές με βάση την επιλεγείσα ή την ελάχιστη εισφορά για τη μη μισθωτή δραστηριότητα.

Πότε εκδίδεται το ειδοποιητήριο παράλληλης απασχόλησης:

Ο προσδιορισμός των μηνιαίων εισφορών πραγματοποιείται μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής ΑΠΔ, και συνεπώς τα ειδοποιητήρια μη μισθωτών με παράλληλη ασφάλιση εκδίδονται με καθυστέρηση ενός μηνός από των υπολοίπων. Σε κάθε περίπτωση υπάρχει αναστολή έκδοσης ειδοποιητηρίου, μέχρι την λήψη στοιχείων εισφορών μισθωτής απασχόλησης.

Πότε έχουμε πιστωτικό υπόλοιπο:

Όταν προκύπτει ότι ο ασφαλισμένος έχει καταβάλει (με μετρητά, συμψηφισμό, ή κράτηση επί γραμματίου δικηγόρου) υπέρτερο της κατά το νόμο ελάχιστης ή της επιλεγείσας από τον ασφαλισμένο ασφαλιστικής κατηγορίας, εφόσον η τελευταία είναι μεγαλύτερη. Το επιπλέον ποσό επιστρέφεται σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 104 του ν.4387/2016 στους δικαιούχους.

Πότε έχουμε χρεωστικό υπόλοιπο:

Στην  περίπτωση που μετά την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύπτει ότι δεν έχει καταβληθεί η κατά το νόμο ελάχιστη ή η επιλεγείσα από τον ασφαλισμένο εισφορά ασφαλιστικής κατηγορίας, εφόσον η τελευταία είναι μεγαλύτερη από τις κρατήσεις επί του μισθού. Η διαφορά αυτή καταλογίζεται στον ασφαλισμένο για τον αντίστοιχο Κλάδο Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ.

Πότε ο ασφαλισμένος καλείται να καταβάλει εξ ιδίων την εισφορά:

Στην περίπτωση που κατά τη λήψη των στοιχείων εισφορών μισθωτής απασχόλησης διαπιστωθεί η μη υποβολή ΑΠΔ και κατά συνέπεια η μη ύπαρξη μισθωτής απασχόλησης. Επίσης σε περιπτώσεις που υπάρξει τροποποίηση από τον εργοδότη των ΑΠΔ, από τις οποίες προκύπτει διαφορά στις κρατήσεις επί του μισθού, που επηρεάζει την καταβλητέα εισφορά του ειδοποιητηρίου.

Πότε θα τύχει εφαρμογής το νέο σύστημα (έτος 2021):

Η περιγραφόμενη ανωτέρω διαδικασία τίθεται σε εφαρμογή για τις καταβαλλόμενες ασφαλιστικές εισφορές  από 1ης Ιανουαρίου 2021 και εφεξής, με προσδιορισμό των εισφορών μη μισθωτού που ασκεί παράλληλη μισθωτή απασχόληση έως 29/4/2021 και καταληκτική ημερομηνία πληρωμής την 31/5/2021 κατά την πρώτη εφαρμογή της.

Τι θα συμβεί με τα μη εκδοθέντα ειδοποιητήρια 2020:

Ο προσδιορισμός των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών έτους 2020 των μη μισθωτών με παράλληλη μισθωτή δραστηριότητα πραγματοποιείται με εκκαθάριση έως 31/3/2021 και από την ολοκλήρωσή της θα προκύψει, πιστωτικό, μηδενικό ή χρεωστικό υπόλοιπο.

Πιστωτικό Υπόλοιπο δημιουργείται σε περίπτωση που από τη διαδικασία εκκαθάρισης προκύπτει ότι έχει καταβληθεί ποσό υπέρτερο της κατά το νόμο ελάχιστης ή της επιλεγείσας από τον ασφαλισμένο ασφαλιστικής κατηγορίας, εφόσον η τελευταία είναι μεγαλύτερη, με την επιφύλαξη της παρ. 2 του άρθρου 1 της παρούσας. Το επιπλέον ποσό επιστρέφεται στους δικαιούχους σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 104 του ν.4387/2016.

Χρεωστικό Υπόλοιπο δημιουργείται σε περίπτωση που μετά την εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών προκύπτει ότι δεν έχει καταβληθεί η κατά το νόμο ελάχιστη ή η επιλεγείσα από τον ασφαλισμένο ασφαλιστική κατηγορία, εφόσον η τελευταία είναι μεγαλύτερη. Η διαφορά αυτή καταλογίζεται στον ασφαλισμένο για τον αντίστοιχο Κλάδο Ασφάλισης του e-ΕΦΚΑ και καταβάλλεται τμηματικά εντός εξαμήνου με αναζήτηση μηνιαίως του χρεωστικού υπολοίπου τουλάχιστον δύο (2) μηνών. Ως ημερομηνία έναρξης καταβολής των μηνιαίων χρεωστικών υπολοίπων ορίζεται η 29/4/2021. Εν ολίγοις για όσους δεν έχουν εκδοθεί ειδοποιητήρια, το σύνολο της οφειλής για το 2020 θα πρέπει να πληρωθεί σε 6 άτοκες μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης από τέλος Απριλίου 2021.

Προσοχή: Ο e-ΕΦΚΑ θα πρέπει να λάβει υπόψη τις αναστολές και τις εκπτώσεις για το χρονικό διάστημα 2^ου έως και 5^ου 2020.

Αναμένοντας την υλοποίηση και την τυχόν έκδοση εγκυκλίου του e-ΕΦΚΑ, οπότε θα επανέλθουμε με περισσότερες πληροφορίες και οδηγίες.